Sevgili Öğrenciler,
Eğitim-öğretim sürecinin son evreleri olan üniversite eğitiminin hedefleri ve fonksiyonları günümüz dünyasında tartışılmaktadır. Üniversite eğitiminin gayesi toplumların kendi sosyokültürel değerleri ışığında çağının bilgi ve teknolojilerini kullanarak üniversite eğitiminin çerçevesini belirlemektir. Üniversite eğitiminin evrensel özellikleri, onun yerel boyutlarını aşmıştır. Sözcük anlamı olarak da evrensel olmayı zorunlu kılan üniversite eğitiminde, öğrencilere küresel boyutta düşünmeleri ve sahip oldukları bilme kabiliyetleri ile karşılaşacakları sorunları çözümlemeleri amaçlanır.
Günümüzde üniversite eğitimi belirli mesleki bilgilere sahip olmanın yanında öğrencilerin eleştirel ve akılcı düşünmeyi, sayısal yorumlamayı, sağlıklı iletişim kurmayı, ihtiyaç duydukları bilgiyi bulabilmeyi ve diğer insanlarla birlikte çalışmayı öğrendikleri bir ortam olarak tanımlanmaktadır. Geleceğin üniversitesi önemli yerel, ulusal ve uluslararası sorunların ve bu sorunların çözümlerinin tanımlandığı, tartışıldığı ve eleştirel bir yaklaşımla ele alındığı bir mekân olarak tanımlanmaktadır.
Her dönemde üniversite eğitiminin temel dinamikleri, çağının bilgi, anlayış ve teknolojilerinden doğrudan etkilenmektedir. Geçmişten günümüze kadar üniversite eğitimi, amfi veya laboratuvar isimli alanlarda konunun profesörleri tarafından öğrencilere tek yönlü, kitap ve tahta ile basit eğitim teknolojileri kullanılarak verilmeye devam edilmektedir. Bu geleneksel yöntemler bugün bile büyük ölçüde kullanılmaya devam etmektedir. Geleneksel üniversitenin tarifi yapıldığında akla ilk kampüsler, amfiler, araştırma laboratuvarları ve kampüsün belli yerlerine yerleştirilen kütüphaneler ile profesörlerin kürsüleri gelmektedir. Geçmişte öğrenciler bilgiye erişmek için bilginin ayağına gitmek zorundaydılar. Çünkü uzmanlık bilgisini taşıyan öğretim üyeleri ve kitaplar üniversitede bulunmaktaydı. Günümüz iletişim teknolojilerini kullanan öğrenci istediği yerden istediği zamanda bilgiye erişebilmekte ve o bilgiyi paylaşan kişiyle çevrimiçi iletişim kurabilmektedir. Günümüz üniversite kütüphaneleri büyük ölçüde sanallaştığından, her noktadan istenildiği zamanda bilgiye hızlı bir şekilde erişilebilmektedir.
Geleceğin üniversitesinde fiziki yapılanmanın yanında ağ tabanlı iletişime dayalı sanal yapılanma büyük önem kazanmıştır. Günümüzde öğrenciler, belli bir saatte belli bir mekânda toplanmadan da dersleri takip edebilmekte, hocasıyla görüşebilmekte ve fiziki olarak ayrı alanlarda olsalar da birlikte çalışabileceklerdir.
Bu noktadan geleceğin üniversitesinin önemli ayırt edici özelliği, uzaktan öğretimin üniversite hayatının vazgeçilmez bir parçası olmasıdır. Uzaktan eğitim, iletişim ve bilgi teknolojilerini kullanarak yer ve zaman açısından farklı bir konumda bulunan kişilerin öğrenme faaliyetidir. Uzaktan eğitim teknolojileri yükseköğretimin kampüs merkezli ve sınıf tabanlı olması mecburiyetini ortadan kaldırmış, daha esnek zamanlarda ve istenilen yerde yükseköğretim görmeyi mümkün hale getirmiştir. Ancak şunu açıkça ifade etmek gerekir ki, gelecekte geleneksel eğitim ve öğretimin değişmeyen temel araçları olarak kitap, amfi ve araştırma laboratuvarları ve yüz yüze ders işleme ve danışmanlık yine devam edecektir. Bununla beraber yukarıdaki gelişmeler de insan-toplum psikolojisi açısından sağlayacağı uygunluk ölçüsünde, yüz yüze eğitime zenginlik ve katkı sağlayacaktır.
Geleceğin üniversitesinde eğitim-öğretim en az araştırma kadar değerli bir akademik faaliyet olacaktır. Üniversite eğitimi aktarmacı bir anlayışa değil, inşa ve senteze dönük olacak, proje tabanlı sorgulama ve araştırma yaygınlaşacak, yaparak öğrenme veya sanal ortamlarda yaşayarak öğrenme önem kazanacak, eğitim dinamik ve etkileşimli olacaktır. Bir diğer anlatımla konu tabanlı öğrenme problem tabanlı öğrenmeye göre daha çok önem kazanacaktır.
Bilgiyi değerlendirme ve yorumlamaya yönelik düşünme özelliği olmaksızın sadece bilgileri insan zihnine depolama, büyük ölçüde üniversite eğitimi olmaktan çıkacaktır. Kısaca, üniversitelerde öğretilmesi ve kazanılması gereken temel vasıflar, öğrenmeyi öğrenme, düşünmeyi öğrenme, problem tanımlamayı ve çözmeyi öğrenme, sorgulamayı ve araştırmayı öğrenme, sağlıklı iletişim kurmayı öğrenme, kendi olmayı öğrenme, bilme yollarını ve birlikte yaşamayı öğrenme olarak özetlenebilir.
Prof. Dr. Ali Sait ALBAYRAK
Meslek Yüksekokulu Müdürü
